Bouwen aan de kracht van inwoners
Binnen het sociaal domein kijken we continu hoe we ondersteuning aan onze inwoners kunnen verbeteren. Het gaat daarbij steeds meer om de combinatie van eigen regie door de inwoner, ondersteuning vanuit het eigen sociaal netwerk, aanbod van collectieve en preventieve voorzieningen door maatschappelijke partners en aanvullend daarop pas ondersteuning door het Jeugd- en Gezinsteam of zorgaanbieders. Deze ontwikkelingen zijn belangrijk en hebben gevolgen voor alle betrokkenen: inwoners, aanbieders en gemeente. Uiteindelijk moet dit leiden tot het voorkomen van problemen en indien nodig dicht bij huis georganiseerde, efficiënte en effectieve ondersteuning op maat. Deze ontwikkeling zet zich door. In de toekomst worden alle gemeenten in plaats van 43 centrumgemeenten – niet alleen inhoudelijk, maar ook financieel verantwoordelijk voor de uitvoering van beschermd (thuis) wonen.
Landelijke ontwikkelingen jeugdhulpstelsel
In 2023 is de Hervormingsagenda Jeugd vastgesteld waar een aantal jaren aan gewerkt is. Deze Hervormingsagenda kent grote inhoudelijke en financiële gevolgen. De Hervormingsagenda beschrijft op hoofdlijnen tien opgaven. De eerste zes staan in het teken van betere en tijdige zorg en ondersteuning, op de juiste plek en wanneer dit nodig is:
- We hebben een fundamenteel gesprek te voeren met elkaar over opvoeden en opgroeien en over de ontwikkelingen die ten grondslag liggen aan het toenemende beroep op jeugdhulp.
- Wanneer kinderen en gezinnen jeugdhulp nodig hebben, is het van belang dat deze steeds wordt ingezet met oog voor de situatie van het gezin waarin een jeugdige opgroeit.
- Waar jeugdhulp nodig is, moet deze toegankelijk en beschikbaar zijn voor de meest kwetsbare jeugdigen en gezinnen.
- Jeugdigen en hun ouders moeten voor jeugdhulp laagdrempelig en dicht bij huis terecht kunnen bij stevige lokale teams die waar nodig ook zelf passende en samenhangende basishulp bieden: zowel licht als zwaarder en zowel kort als langdurig.
- We zorgen dat kinderen zoveel mogelijk thuis opgroeien, ook als zij hulp nodig hebben.
- Jeugdigen en ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat de zorg die zij ontvangen, bijdraagt aan het realiseren van de doelstelling van de jeugdige en/of ouders of opvoeders.
De laatste vier opgaven staan in het teken van een beter jeugdhulpstelsel:
- Kwetsbare jeugdigen moeten kunnen rekenen op tijdige en passende hulp.
- De meeste tijd en aandacht moet uitgaan naar het daadwerkelijk verlenen van zorg, administratieve lasten moeten worden verlaagd.
- De beschikbaarheid en kwaliteit van data moet verbeterd worden om inzicht te krijgen in de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van zorg en in de effecten van landelijk, regionaal en gemeentelijk beleid.
- Met minder middelen moeten gerichter keuzes gemaakt worden om het stelsel houdbaar te houden.
Aan deze opgaven zijn maatregelen verbonden die zowel lokaal als regionaal grote gevolgen hebben. Met het Jeugd- en Gezinsteam en de regionale samenwerking zijn echter al grote stappen in de goede richting gezet. Aan deze Hervormingsagenda is een structurele landelijke besparing van 1 miljard euro op de jeugdhulpkosten verbonden vanaf 2027. De besparing die was ingerekend voor de eerste jaren tot en met 2025 is voor een groot deel teruggedraaid door de vertraging die het proces heeft opgeleverd en de aanpassing in regelgeving die nog nodig is.
Gezond en Actief Leven Akkoord en Integraal Zorgakkoord
Op 6 februari 2023 publiceerde het Rijk het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Hoofdlijnen Sportakkoord II. Daaraan is een brede specifieke uitkering (SPUK) gekoppeld om uitvoering te geven aan een groot aantal programma’s op het vlak sport en bewegen, gezondheidsbevordering, preventie, cultuurparticipatie en de sociale basis. In 2023 stelden we een integraal plan van aanpak voor de gemeente Heusden op om invulling te geven aan de gestelde doelen. Op een aantal thema’s wordt hierbij ook samenwerking gezocht in de regio.
Naast het GALA publiceerde het Rijk in september 2022 het Integraal Zorgakkoord (IZA). Hieraan is ook een specifieke uitkering gekoppeld die per regio aangevraagd kan worden. Heusden sluit hiervoor aan bij de regio Hart van Brabant. In 2023 is volgens de kaders van het IZA een regiobeeld en regioplan opgeleverd. De uitvoer van het regioplan zal ook lokale inzet vragen en zal op onderwerpen samenhangen met het integraal plan van aanpak van het GALA.