Algemeen
Er spelen grote opgaven voor gemeenten. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie, bodemdaling, woningbouw, klimaatadaptatie, gevolgen van bevolkingskrimp of -stagnatie, innovaties in vervoerssystemen, bereikbaarheid, landbouwvraagstukken en het realiseren van een concurrerende en circulaire economie. Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de leefbaarheid. Door de Omgevingswet moeten gemeenten een samenhangende aanpak ontwikkelen om met al deze opgaven aan de slag te gaan. Daarbij moet ook verbinding worden gelegd met opgaven in het sociaal domein. Naast dit alles is het steeds belangrijker om regionaal en met verschillende overheden samen te werken aan vraagstukken als ruimte, mobiliteit, stikstof en waterkwaliteit.
Op dit moment zoeken we nog naar de balans tussen integraal werken en slagvaardigheid. Er wordt nog meer gevraagd van medewerkers. Zij werken al onder druk door de vele opgaven en de krappe arbeidsmarkt. Dat verandert in 2024 niet. Om de opgaven uit te voeren, hebben we voldoende en gekwalificeerde medewerkers nodig en die zijn niet makkelijk te vinden. Dit alles kan ons dwingen tot het maken van keuzes en kan gevolgen hebben voor hoe lang het duurt om projecten voor te bereiden en uit te voeren.
De openbare ruimte is veel dynamischer en multifunctioneler dan vroeger. Meervoudig ruimtegebruik wordt steeds belangrijker. Waarden als groen (bomen en planten) en ruimte om te bewegen en ontmoeten zijn niet in geld uit te drukken. Zij bepalen de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van een omgeving en het geluksgevoel dat mensen ervaren. In de praktijk zien we dat er keuzes moeten worden gemaakt. Zo kan niet op iedere locatie een boom worden teruggeplaatst of moet een stuk plantsoen wijken voor een ondergrondse container.
De stikstofaanpak draagt bij aan het versterken van de natuur. Naar verwachting blijft ook de komende jaren de stikstofproblematiek de infrasector belemmeren hetgeen mogelijk leidt tot vertraging en gestegen kosten voor projecten.
Omgevingswet
Leefbaarheid in dorpen en wijken is een belangrijk thema voor inwoners en voor het gemeentebestuur. Daar hoort ook aandacht bij voor maatwerk per dorp en wijk. De afgelopen jaren zijn er op het gebied van ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water veel wetten en regels gemaakt. Die hebben allemaal hun eigen uitgangspunten, procedures en vereisten. Deze regels zijn ontstaan vanuit de verschillende vakgebieden. Daardoor werkt dit stelsel niet goed genoeg om problemen in samenhang te kunnen oplossen. Hoe wetten en kaders onderling samenhangen is steeds onbegrijpelijker geworden. Er is tenslotte weinig ruimte voor maatwerk of vernieuwing. Projecten lopen hierdoor vast of worden vertraagd. De Omgevingswet is opgesteld om de regels voor ruimtelijke ordening en milieu eenvoudiger te maken en samen te voegen. De omgevingswet gaat op 1 januari 2024 in. We verwachten dat het er voor onze inwoners – zeker in het begin – juist niet eenvoudiger op wordt. We voorzien ook allerlei problemen met onze eigen dienstverlening. We hebben ons hierop zo goed als mogelijk voorbereid, maar kunnen helaas niet alle problemen voorkomen. Deze nieuwe wet is een belangrijk kader voor lokale integrale afweging en maatwerk.
Energietransitie
De energietransitie heeft grote invloed op de openbare ruimte. Keuzes die gemaakt gaan worden hebben impact op de ondergrondse infrastructuur en mogelijk ook op de bovengrondse openbare ruimte, zoals grotere en meer transformatorhuisjes. De mogelijke aanleg van een warmtenet kan bijvoorbeeld effect hebben op de keuze voor het type verharding in de bovengrondse openbare ruimte. Dit alles is een nieuw aspect dat invloed heeft op de kwaliteit en inrichting van groen of verharding. Het kan ook gevolgen hebben voor de beheerplannen voor de openbare ruimte.