De Europese Centrale Bank (ECB) heeft het afgelopen jaar in een aantal stappen de rente verhoogd. Op 2 augustus 2023 is de rente nogmaals verhoogd met 0,25% waardoor de rente (ECB refirente) uitkomt op 4,25% (bron: global rates.com). De renteverhogingen maken een eind aan een ongebruikelijke en acht jaar lange periode van negatieve rente. De ECB wil met de forse renteverhoging de torenhoge inflatie intomen. De inflatie is leidend in het hele monetaire beleid van de ECB. Zolang de inflatie hoog blijft zal de ECB de rente de komende tijd stapsgewijs blijven verhogen, de verwachting is wel dat mogelijk nog één stijging noodzakelijk is en dat daarna de ECB rente iets zal gaan dalen.
Door de BNG, onze huisbankier wordt sinds 3 juli 2023 een tarief van 4,25% rente gerekend voor “rood” staan en wordt 1% rente vergoed over een positief saldo.
De Amerikaanse centrale bank (Fed) heeft de rente in de Verenigde Staten onlangs opnieuw met 0,25 procentpunt verhoogd tot 5,5%. In mei 2022 was deze rente nog 1%. Sinds begin jaren tachtig heeft de centrale bank niet meer zo snel de rente verhoogd. De beleidsmakers van de Amerikaanse koepel van centrale banken menen dat dit harde ingrijpen nodig is om de inflatie onder controle te krijgen. De inflatie in de VS was in juni 2022 opgelopen naar meer dan 9 procent, het hoogste niveau in ruim veertig jaar. Inmiddels is het inflatiepercentage juni ‘23 versus juni ‘22 gedaald tot 2,97% (bron inflation.eu)
Net zoals in de Verenigde Staten was de inflatie in Europa hoog. In Nederland was de inflatie (CPI) in juni ‘22 8,6% inmiddels is deze voor de periode juni ’23- juni ‘22 gedaald tot 5,7%. Hoe de inflatie zich de komende tijd gaat ontwikkelen is onzeker mede gezien de nog voortdurende oorlog in Oekraïne. De ontwikkeling van de kapitaalmarktrente in 2024 is afhankelijk van de inflatie en zodoende lastig te voorspellen.
Schatkistbankieren
Gemeenten zijn sinds 2014 verplicht om tegoeden uitsluitend bij het Rijk of andere decentrale overheden weg te zetten. Het primaire doel van de maatregel is het terugdringen van de staatsschuld. Op 1 juli 2021 is het drempelbedrag verhoogd van 0,75% naar 2% van het begrotingstotaal. Liquiditeitsoverschotten boven het drempelbedrag worden overgeboekt naar de schatkist. De gemeente Heusden heeft in 2024 naar verwachting beperkte liquiditeitsoverschotten. Door de schatkist wordt rente vergoed over de in de schatkist uitstaande saldi. Op 2 augustus 2023 is het actuele percentage 3,65%.
Wet Hof
Op grond van Europese afspraken mag het begrotingstekort van de Nederlandse overheid niet groter dan 3% zijn. Het Rijk wil er met de Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) voor zorgen dat gemeenten een bijdrage leveren aan het terugdringen van het overheidstekort. Hiervoor wordt een limiet gesteld aan de bijdrage die gemeenten in het begrotingstekort mogen hebben. Overschrijding van deze limiet kan daarbij tot sancties leiden.
De coronapandemie heeft grote gevolgen gehad voor de overheidsfinanciën. Het kabinet heeft miljarden aan incidenteel geld uitgetrokken om massale faillissementen en werkloosheid te voorkomen. Het Overheidssaldo in 2020 kwam uit op -3,7% van het bruto binnenlands product (bbp) voor 2021 is dit cijfer 2,4% (bron CBS). De grens van 3% begrotingstekort werd in 2020 hierdoor overschreden. Het Overheidssaldo in 2021 bleef beneden de 3% grens die in Europa is afgesproken. Uit de voorjaarsnota 2023 van het ministerie van Financiën blijkt dat het begrotingstekort (EMU-saldo voorjaarsnota 2023) van 2023 uit komt op 2,6% en dat voor 2024 en 2025 een tekort van 3,0% verwacht wordt, hetgeen net binnen de Europese afspraak valt.
