De afgelopen jaren waren door de coronapandemie en het uitbreken van de oorlog in de Oekraïne (eind februari 2022) turbulent te noemen. In de periode na het uitbreken van de oorlog in de Oekraïne hadden personeelstekorten, materiaal-schaarste, oplopende energiekosten en ook gestegen rentes een negatieve weerslag op de economische ontwikkeling.
Uiteindelijk is de economie in 2022 nog met 4,5% gegroeid. Na de zomer van 2022 was er sprake van een beperkte krimp van de economie en was de groei eruit. De verwachting is dat de groei in 2023 lager uit zal vallen. De inflatie was in 2022 met 11,6% hoog en de woningprijzen begonnen te dalen.
In 2023 blijkt (op basis van de cijfers tot en met het eerste half jaar) de inflatie afgenomen. De bouwkosten van woningen zijn in 2023 minder hard gestegen. Door de aanhoudende krapte op de woningmarkt beginnen de woningprijzen alweer wat te stijgen. Ook zijn er voorspellingen dat de stijging van de woningprijzen de komende jaren, gezien het woningtekort, weer verder toe kan nemen. Door loonstijgingen kunnen woningkopers de gestegen rentekosten voor de financiering van nieuwbouwwoningen compenseren.
De centrale banken hebben de rente in 2023 verder verhoogd om de inflatie te kunnen beteugelen. Bij een afnemende inflatie zou normaal gesproken een einde kunnen komen aan een periode van rentestijgingen. Al blijft dat afwachten. Het kan zijn dat de rente in 2023 nog wat stijgt en het ziet er naar uit dat de rentes voor een langere periode hoger kunnen blijven dan wat de markt in de afgelopen jaren tot 2022 gewend is geraakt.
Beeld in de zomer van 2023
Al met al ontstaat in de zomer van 2023 het beeld dat de kostenstijgingen afvlakken maar de rente relatief hoog zal blijven. Door de krapte op de woningmarkt in combinatie met de gestegen lonen kunnen de woningprijzen en grondprijzen weer stabiliseren en gaan stijgen.
Bij de bepaling van de uitgangspunten voor de jaarrekening 2023 zal opnieuw naar de ontwikkeling van de grondprijzen gekeken worden. Het ziet er naar uit dat de bedragen waar we rekening mee hebben gehouden in de jaarrekening 2022 kunnen worden gecontinueerd. Het blijft echter koffiedik kijken want ontwikkelingen volgen elkaar de laatste jaren snel op.
In december wordt een voorstel aan de raad voorgelegd om de uitgangspunten met betrekking tot de ontwikkeling van de kosten, opbrengsten en rente voor de grondexploitaties 2024 vast te stellen.
Stikstof
De ontwikkelingen rondom het stikstofdossier hebben een negatieve weerslag op de landelijke bouwproductie. Dit komt de toch al krappe woningmarkt niet te goede. Begin maart 2023 heeft de provincie Noord-Brabant besloten om de vergunningverlening voor aanvragen met stikstofeffecten op Natura 2000 gebieden voorlopig stil te leggen. Aangezien de gemeente Heusden binnen bepaalde afstanden van deze gebieden ligt, kan dit ook effect hebben op de bouwmogelijkheden binnen Heusden waarvoor nog vergunningen nodig zijn. Dit kan gevolgen hebben voor de voortgang van de realisatie van ontwikkelingen als De Grassen en Steenenburg. Door steeds weer nieuwe uitspraken en wijzigingen in het stikstofdossier is het lastig anticiperen. Daarbij is de gemeente ook afhankelijk van de landelijke en provinciale aanpak. Uiteraard volgen we als gemeente de ontwikkelingen in het stikstofdossier nauwlettend en benutten we kansen waar mogelijk.
Stroomnet
In juni 2022 maakten netwerkbeheerders TenneT en Enexis bekend dat in Brabant het hoogspanningsnet bijna aan de maximale capaciteit zit. Pas als een grootverbruiker stopt of als er capaciteit bijkomt door uitbreiding van het elektriciteitsnet is er weer plaats. In september kon er door een aantal aanpassingen wat extra capaciteit vrijgemaakt, maar het volle netwerk heeft nog steeds een remmend effect op de economische groei in Brabant. Bedrijven kunnen amper starten of uitbreiden. Er wordt hard gewerkt om de elektriciteitsnetten uit te breiden, maar dit kost veel tijd en gaat vanwege het stikstofslot langzamer dan gepland. Op basis van de huidige prognoses verwacht Enexis de komende 5 tot 10 jaar nog te maken te hebben met wachttijden voor grootzakelijke klanten. De vergunningstop en het tekort aan capaciteit op het stroomnet kunnen een negatief effect hebben op de uitgifte van bedrijfskavels.